- Dijital multimetrelerde hassasiyet ne anlama gelir?
- Dijital multimetreler tutarlı değerleri nasıl sağlar?
- Ölçümlerde çözünürlük ne anlama gelir?
- Multimetrelerde aralık ne anlama gelir?
- Sayım ile basamak arasındaki fark nedir?
Doğru ölçüm yapan bir multimetre kullanmak önemlidir. Bu ölçümlerin ne anlama geldiğini bilmek daha da önemlidir. Hassasiyet ve doğruluk, yaptığınız ölçümlerin işe yaramasını sağlar. Yüksek doğruluk daha kolay tekrarlanabilirlik sunarken yüksek hassasiyet, değerlerinizin mükemmele yakın olacağı anlamına gelir.
Dijital multimetrelerde hassasiyet ne anlama gelir?
Hassasiyet, belirli çalışma koşulları altında ortaya çıkan kabul edilebilir en yüksek hatadır. Yüzde cinsinden ifade edilir ve görüntülenen ölçümün, ölçülen sinyalin gerçek (standart) değerine ne kadar yakın olduğunu gösterir. Hassasiyet, kabul edilen bir endüstri standardıyla karşılaştırma gerektirir.
Belli bir dijital multimetrenin hassasiyetinin önemi uygulamaya bağlıdır. Örneğin, çoğu AC güç hattı gerilimi en az ±%5 oranında dalgalanabilir. Bu dalgalanmanın bir örneği, standart 115 V AC prizde yapılan gerilim ölçümüdür. Dijital multimetre sadece bir prizde güç olup olmadığını kontrol etmek için kullanılıyorsa ±%3 ölçüm hassasiyeti olan bir dijital multimetre uygun olur.
Otomotiv, tıbbi havacılık veya özel endüstriyel ekipmanların kalibrasyonu gibi bazı uygulamalar daha yüksek hassasiyet gerektirebilir. ±%2 hassasiyete sahip bir dijital multimetrenin ölçtüğü 100,0 V değeri 98,0 V ile 102,0 V arasında değişebilir. Bu bazı uygulamalar için yeterli olabilir ancak daha hassas elektronik ekipmanlarda kabul edilemez.
Hassasiyet, temel hassasiyet değerine eklenmiş belirli sayıda basamak da (sayım) içerebilir. Örneğin, ±(%2+2) seviyesinde hassasiyet, multimetrenin ölçtüğü 100,0 V değerinin 97,8 V ile 102,2 V arasında olabileceği anlamına gelir. Daha yüksek hassasiyete sahip bir dijital multimetrenin kullanılması, daha fazla sayıda uygulamaya olanak sağlar.
Fluke el tipi dijital multimetrelerin temel dc hassasiyeti %0,5 ile %0,025 arasındadır.
Dijital multimetreler ne kadar doğrudur?
Doğruluk, dijital multimetrenin aynı ölçümü tekrar tekrar sağlama yeteneğini ifade eder.
Poligon hedefindeki deliklerin yerleri, doğruluğu açıklamak için sık sık kullanılan bir örnektir. Bu örnekte tüfeğin hedefin merkezine nişanlandığı ve her defasında aynı konumdan ateşlendiği varsayılır.
Delikler birbirine çok yakınsa fakat hedefin merkezinin dışındaysa tüfeğin (veya atıcının) doğru ancak hassas olmadığı söylenebilir.
Delikler hedefin merkezinin içinde birbirine çok yakınsa tüfek hem doğru hem de hassastır. Delikler hedefe rastgele yayılmışsa tüfek ne hassas ne doğrudur (Ne de tekrar edilebilirdir).
Bazı durumlarda doğruluk (veya tekrarlanabilirlik) hassasiyetten daha önemlidir. Ölçümler tekrarlanabilir ise bir hata kalıbını belirleyip telafi etmek mümkün olur.
Ölçümlerde çözünürlük ne anlama gelir?
Çözünürlük, aletin algılayabileceği ve görüntüleyebileceği en küçük artıştır.
Elektrikle alakalı olmayan bir örnek için iki cetveli düşünün. 1/16 inç ölçüm çentikleriyle işaretlenmiş cetvel, 1/4 inç ölçüm çentikleriyle işaretlenmiş cetvelden daha fazla çözünürlük sunacaktır.
1,5 V ev tipi pilin ölçüldüğü basit bir test düşünün. Dijital multimetrenin çözünürlüğü 3 V aralığında 1 mV ise gerilimi ölçerken 1 mV değerindeki değişimleri görmek mümkün olur. Kullanıcı 3 V aralığında, bir voltun binde biri (yani 0,001) kadar küçük değişiklikleri görebilir.
Çözünürlük, ölçüm cihazının teknik özelliklerinde maksimum çözünürlük olarak listelenebilir. Bu, ölçüm cihazının en düşük aralık ayarında fark edilebilir en küçük değerdir.
Örneğin, 100 mV (0,1 V) değerindeki maksimum çözünürlük, multimetrenin aralığı mümkün olan en yüksek gerilimi ölçecek şekilde ayarlandığında, gerilimin en yakın onda birlik volt seviyesinde görüntüleneceği anlamına gelir.
Çözünürlük, ölçümün belirlenen aralık dahilinde olması şartıyla dijital multimetrenin aralık ayarı azaltılarak iyileştirilir.
Multimetrelerde aralık ne anlama gelir?
Dijital multimetrenin aralığı ve çözünürlüğü birbiriyle ilişkilidir ve bazen dijital multimetrenin teknik özelliklerinde belirtilir.
Birçok multimetre, yapılan ölçümün büyüklüğü için uygun aralığı otomatik olarak seçen bir otomatik aralık fonksiyonu sunar. Bu, hem anlamlı bir okuma değeri hem de ölçüm için en iyi çözünürlüğü sağlar.
Ölçüm, belirlenen aralığın üzerindeyse multimetrede OL (aşırı yük) mesajı görüntülenir. En hassas ölçüm, multimetre aşırı yüklenmeden mümkün olan en düşük aralık ayarında elde edilir.
| Aralık ve Çözünürlük | |
| Aralık | Çözünürlük |
| 300,0 mV | 0,1 mV (0,0001 V) |
| 3,000 V | 1 mV (0,001 V) |
| 30,00 V | 10 mV (0,01 V) |
| 300,0 V | 100 mV (0,1 V) |
| 1.000 V | 1.000 mV (1 V) |
Sayım ile basamak arasındaki fark nedir?
Sayımlar ve basamaklar, dijital multimetrelerin çözünürlüğünü açıklamak için kullanılan terimlerdir. Günümüzde dijital multimetreler, basamaklardan çok toplam sayıma göre sınıflandırılmaktadır.
Sayım: Dijital multimetrelerin çözünürlüğü sayım cinsinden de belirtilir. Yüksek sayımlar belirli ölçümler için daha iyi çözünürlük sağlar. Örneğin, 1.999 sayımlı bir multimetre, 200 V veya üzeri ölçülürken voltun onda biri seviyesinde ölçüm yapamaz. Fluke, 6.000'e kadar sayımlı (Yani, ölçüm cihazının ekranında maks. 5.999 görüntülenir) 3½ basamaklı dijital multimetreler ve 20.000 veya 50.000 sayımlı 4½ basamaklı dijital multimetreler sunmaktadır.
Basamak: Fluke ürün serisinde 3½ ve 4½ basamaklı dijital multimetreler bulunmaktadır. Örneğin, 3½ basamaklı dijital multimetreler üç tam basamak ve bir yarım basamak görüntüleyebilir. Üç tam basamak, 0 ile 9 arasında bir rakam gösterir. En önemli basamak olarak kabul edilen yarım basamak, 1 rakamını gösterir ya da boş kalır. 4½ basamaklı dijital multimetreler dört tam basamak ve bir yarım basamak görüntüleyebilir. Yani, çözünürlükleri 3½ basamaklı ölçüm aletlerinden yüksektir.